Ο Κοσμάς Κυνουρίας είναι ένα ιστορικό χωριό του νομού Αρκαδίας, χτισμένο ανάμεσα στις κορυφές του όρους Πάρνωνα, σε υψόμετρο 1150 μ.
Το χωριό βρίσκεται πάνω στο πέρασμα του Πάρνωνα, από την Α. Κυνουρία προς τον Λακωνικό κάμπο. Αυτή η διαδρομή περνάει μέσα από το μοναδικής ομορφιάς φαράγγι του Δαφνώνα και αποτελεί κομμάτι των διάσημων περιηγητικών "γύρων της Πελοποννήσου". Απέχει από την Αθήνα 236 χλμ.
Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά ανάμεσα σε έλατα και καστανιές, με πολλά κρύα νερά και πυκνά δάση, αλλά και με ανοικτό ορίζοντα προς τη θάλασσα του Αργοσαρωνικού κόλπου.
Τα
σπίτια του χωριού είναι κατασκευασμένα
με ντόπια πέτρα από Λαγκαδιανούς,
Μακεδόνες και Κοσμίτες μαστόρους. Στις
29/1/1944 καταστράφηκαν από τους Γερμανούς
κατακτητές με φωτιά τα 498 από τα 505 σπίτια
του Κοσμά, ως αντίποινα για την ισχυρή
παρουσία αντάρτικου στην περιοχή και
της νίκης που διεξήγαγε απέναντι σε
κατοχικά στρατεύματα που επέλαυναν
προς το χωριό. Μετά τον πόλεμο, το χωριό
ανοικοδομούταν σταδιακά, και σήμερα
έχει ακόμη περισσότερα, καλά διατηρημένα
σπίτια. Κατά τη διάρκεια αυτής της
ανοικοδόμησης, οι Κοσμίτες διαφύλαξαν
την αρχιτεκτονική του χωριού τους, η
οποία σήμερα προστατεύεται από το
Υπουργείο Πολιτισμού
Οι
κάτοικοί του χωριού είναι φιλήσυχοι,
εργατικοί, δεμένοι με τη ζωή του βουνού,
φιλόξενοι, καταδεκτικοί. Ασχολούνται
με τη γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία
και με εμπορικές επιχειρήσεις (καταστήματα,
ταβέρνες, ζαχαροπλαστεία, ξενώνες κλπ.).
Παλαιότερα πολλοί είχαν κατ' αποκλειστικότητα
στην Ελλάδα το επάγγελμα του χτενοποιού,
καθώς κατασκεύαζαν χτένια για τους
αργαλειούς. Αυτοί ονομάζονταν
"Γιωργατζάδες" και είχαν ιδιαίτερη
συνθηματική διάλεκτο τα "Γιωργατζαίϊκα.
Οι Κοσμίτες στα χρόνια της Τουρκοκρατίας,
ασχολήθηκαν επίσης με το επάγγελμα του
"λιθοτόμου" (πετροπελεκητή), και
του "λαγουμιτζή" (κατασκευαστή
υπογείων στοών).
Προϊόντα: Το χωριό παράγει κηπευτικά, φρούτα, κτηνοτροφικά, μέλι, γεωργικά γενικά, καρύδια και τα ονομαστά στην αγορά "Κοσμίτικα κάστανα". Δεν μπορεί βεβαίως να παραλείψει κανείς τα χόρτα που συλλέγονται καθημερινά από τα Κοσμίτικα βουνά, απαραίτητο συστατικό για τις περίφημες κοσμίτικες πιταρούδες.
Ωστόσο
πολλοί κάτοικοι ξεχειμωνιάζουν στον
Λακωνικό κάμπο, όπου ασχολούνται κυρίως
με την ελαιοκομία, αλλά και με πολλές
άλλες γεωργικές δραστηριότητες. Έτσι,
στον Κοσμά μπορεί κανείς να βρει ελιές,
εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο